Cát đen xây dựng là hỗn hợp của loại cát mịn bóng có màu sẫm. Được khai thác và sử dụng nhiều để làm vật liệu xây dựng, phục vụ cho hầu hết các nhu cầu làm vữa xây nhà, vữa trát, hay san lấp mặt bằng…
Khi nói đến cát đen người ta thường nói đến loại cát xây dựng có màu nâu sẫm, chứ không phải loại cát màu đen (cát màu đen là loại cát từ quặng bồi tích phù sa, rất hiếm). Có 2 loại cát đen thông thường là:
- Cát đen có lẫn nhiều phù sa, phù du, hay tạp chất (cuống lá, thực vật nhỏ) trong cát (thường gọi là cát non), loại này được dùng để san lấp nền nhà công trình, mặt bằng, và làm đường xá
- Cát đen hạt to được dùng để xây trát
